Lozan’da anlaşmaya varılamayan üç konu vardır.
1.ünya’nın strateji noktalarından boğazlar ki stratejik önemini son Ukrayna-Rusya Savaşı’nda da gösterdi.
- Petrol zengini Musul-Kerkük
- Hatay
Hatay;
Stratejik öneme sahip boğazlarla, petrol zengini Musul-Kerkük’le beraber anlaşmazlık konusu olacak kadar önemlidir.
Musul-Kerkük elden gitmiş,
Boğazlar sorunu 1936’da çözülmüş olmasına rağmen, Hatay sorunu, binbir dolambaçlı yolla 1939’da çözüme kavuşabilmiştir.
İsmet İnönü, Hatay konusunun konjektör ve siyasi müzakere yoluyla çözülmesi gerektiğini savunur, Atatürk bu duruma sabretse de bir yerden sonra sabrı biter.
Mustafa Kemal Atatürk’ün hastalığının nüksettiği yıllarda Hatay konusunda özellikle Fransızlarla büyük yaygara kopar. Hatay konusunda ki diklesme devam ederken, Ataturk’un hastalıginin şiddeti artmıştır.Türkiye’deki doktorlar hastalığına çok geç teşhis koyarlar. Atatürk’e yapılan yabancı doktor getirilmesi teklifine, baştaki adam hasta ölecek diye düşünülerek Hatay konusunda zaafiyet oluşmasın diye bu teklifi Atatürk kabul etmez.
“Beni Türk doktorlarına emanet ediniz” sözünün esas gerçek sebebi de budur. Hastaligın şiddeti iyice artınca mecbur kalınır, son zamanlarında Fransız Prof. Fiessinnger çağrılır.
Mustafa Kemal Atatürk’ün durumu hakkında;
Fiessenger’e, gazetelere, hastalık hakkında yanlış beyanat vermesinin rica edilmesinin de; Türkiye’deki gazeteler, hastalığın gripnbenzeri bir hastamınmış gibi resmi açıklama yapılmadığının; özellikle de Libya’daki gazete olmak üzere yabancı gazetelerde çıkan ağır hasta olduğuna dair haberlere tepki gösterilip haberlerin yalanlanmasının esas sebebi
Hatay’dır
Ne kadar dikkat edilip sansür uygulansa ve yalanlansa da, Atatürk’ün hastalığı konusunda yabancı gazetelerde söylentiler artınca;
Sırf bu soylentileri sağliklı güçlü lider görüntüsü vermek, söylentileri boşa çıkarmak amaçlı doktorların yatağınızdan kalkmayacaksınız sözüne aldırmadan Adanaya gitmeye karar verir:
Çabuk treni hazırlayın geziye gideceğiz” der. Atatürk’ün, söz dinlemeyeceğini bilen devlet erkanı mecburen dediğini yapar.
Sallantılı tren yolculuğu rahatsızlığını iyice arttırsa da, dayanılmaz acılar içerisinde bazen yanındakilere yaslanarak, elini kabanın içine sokup karaciğerini tuta tuta halkla buluşur.
Döndükten sonra rahatsızlığı iyice artar.
Ama önemli olan verilmek istenen mesajdır:
“Dimdik ayaktayım, sakın hastayım diye Hatay konusunda oyun yapmayın!”
Ve mesaj en yakın diyardan en uzak diyara kadar verilmiştir.
Bu kadarla da yetmez.
Hatay benim şahsi meselemdir” sözünü kanıksatırcasına, hastalık esnasında da Hatay konusunda çok takıntılıdır.
Hastalığının tesirinde de olsa gerek; bir gün yaşanan olaylara kafası iyice bozulur.
“Bana, bin kişilik bir ordu hazırlayın, Hatay’a gidip gerilla savaşı yapacağım” emrini verir.
Ama;
Değil Hataya gitmek; yurtdışına giden kızı Sabiha Gökçen’i, Sirkeci’ye kadar arabasıyla gidip yolcu edecek kadar bacaklarının gücü yoktur.
Çok dert ettiği Hatay’ın Türkiye topraklarına katıldığını Atatürk göremez; ölümünden bir yıl sonra, Hatay 1939’da Türkiye’ye katılır.
Atatürk, şahsi meselem dediği Hatay’ın, Vatan topraklarına katıldığını göremez.
Diğer sebepler bir tarafa;
Biz Musul Kerkük’ü nüfusumuz çoğunlukta olmasına rağmen seçimle kaybettik; Hatay’ı da aynı sebepten dolayı seçimle kazandık.
Stratejik açıdan o kadar önemlidir ki;
Küçük gibi görünse de Hatay sorunun yaşandığı esnadan Türkiye Cumhuriyeti’ne katıldığı ana kadar Hatay’da devlet bile kurulmuştur.
Suriye, Hatay Türk toprağı olmasından on yıllar geçmesine rağmen, Suriye ve Fransa başta olmak üzere arkasındaki emperyalistlerin hala durumu hazmedemediğini aynı zamanda Hatay’ın ne derece önemli olduğunu, emperyalistlerin de kuruk acısı olduğunu vurgulamaktadır.
Hatay’ın bizde olmasını hazmedemediler; hazmedemiyorlar.
Hatay’ın jeopolitik ve stratejik önemi haritaya bakıldığı zaman hemen anlaşılacak olduğundan anlatma gereği bile duymuyorum.
Güzel Hatay’ım;
depremde büyük bir felaket yaşadı. Felaket öncesinde değişen demografik (nüfus) yapısı; deprem sonrasında mecburen de olsa yaşanan göç olayları ile yerli halk aleyhine iyice değişti. Demografik yapısı iyice değişsin diye kasıtlı çalışmaların da üzülerek duyumunu alıyoruz.
Yazımın bundan sonrasını kısa ve net yazacağım:
Bizim ne yapıp yapıp, Hatay’a kalan yerli nüfusumuzu Hatay’da tutmamız; mecbur kaldıklarıklarından Hatay’ı terkeden halkı tekrardan getirmek için, (evse ev, teşvikse teşvik, karşılıksız yardımsa yardım, çalışan memuralara ek ödemelerse ek ödeme, yeni fabrikalarsa fabrikalar için teşvikler) ne gerekiyorsa yapmamız; o bolgeye yığılan yabancı nüfusun Türkiye’nin diğer illerine acilen dağıtılması lazım.
Bunları yapmazsak, yukarda da yazdım, binbir zahmetle yıllar sonra aldığımız Hatay’ı, on yıllar sonra seçimle kaybetme riski ortaya çıkar.
“Hatay benim şahsi meselemdir”
Mustafa Kemal Atatürk
Hatay’ın önemini, kısa zaman sonra bekleyen sıkıntıyı, orta vadede bekleyen büyük büyük tehlikeyi anlattığımı umarak, Hatay konusunun Atatürk’ün şahsi meselemdir dediği önemde anlaşılması ve davranılması
umuduyla;
Sağlık, huzur, saygıyla kalın!
Tarihçi, Araştırmacı; Gazeteci Hasan BARIN